Fryderyk Chopin należy niewątpliwie do najbardziej znanych warszawiaków, nie bez przyczyny swoją (wirtualną) postacią promuje nasze miasto w kraju i zagranicą. Co warte uwagi, z jego sławy śmietankę „spijają” także jego najbliżsi krewni oraz przyjaciele, o których nie raz opowiada się interesujące historie łączące się w jakiś sposób z osobą znamienitego kompozytora. Wszystko to jednak działo się dwa stulecia temu, ale wszystkich ich może dzisiaj spotkać… na Cmentarzu Powązkowskim. Tam pochowano bowiem wszystkich członków jego najbliższej rodziny.
Najbardziej znany i najczęściej odwiedzany nagrobek kryje w sobie szczątki rodziców Fryderyka Chopina – Justynę i Mikołaja Chopinów. Nic w tym dziwnego, ponieważ znajduje się w jednej z głównych alei, w pobliżu kościoła i niedaleko katakumb oraz alei zasłużonych – w kwaterze 9, rząd 4, grób 8-10. Mikołaj Chopin był z pochodzenia Francuzem, przybył do Polski w 1787 roku, mając 16 lat. Początkowo pracował jako buchalter i urzędnik, brał udział w insurekcji kościuszkowskiej, a po upadku Rzeczypospolitej zatrudnił się jako guwerner u rodziny Łączyńskich w Czerniewie niedaleko Płocka, a potem u Skarbów w Żelazowej Woli. To poznał też swoją przyszłą małżonkę, Justynę Krzyżanowską, a połączyła ich wspólna pasja – muzyka. Owocem ich związku były trzy córki oraz jeden syn – geniusz muzyczny Fryderyk Chopin. Oboje rodziców pochowani zostali w katakumbach Cmentarza Powązkowskiego, te jednak uległy częściowemu zniszczeniu w czasie radzieckich nalotów podczas II wojny światowej. Po wojnie podjęto więc decyzję o ekshumowaniu ich szczątków i przeniesieniu ich do nowego grobu w pobliżu kościoła, przy jednej z głównych alei, w sąsiedztwie miejsca pochówku Stanisława Moniuszki. Tam też znalazł się prosty grób rodziców Chopina.
Jak wspomniałem, Fryderyk Chopin miał trzy siostry – Ludwikę, Izabelę i Emilię – pierwsza była od niego starsza, a dwie pozostałe młodsze. Najmłodsza Emilia obdarzona była talentem literackim, ale nie dane jej było go rozwinąć, ponieważ zmarła na gruźlicę mając zaledwie 15 lat. Jej śmierć była ogromnym wstrząsem dla całej rodziny, na tyle traumatycznym przeżyciem, że rodzina przeprowadziła się z budynek obok Pałacu Kazimierzowskiego do oficyny Pałacu Czapskich po drugiej stronie ul. Krakowskie Przedmieście. Emilia Chopina spoczywa w jednym grobowcu ze swoją siostrą Ludwiką Chopin, po mężu Jędrzejowiczową. To właśnie ona była obecna w momencie jego śmierci w Paryżu, i również ona przemyciła do Warszawy jego serce, zamknięte w słoiku, oraz pukiel włosów. Do miejsca ich pochówku niełatwo trafić, ponieważ ukryte jest za ścianą masywnej kaplicy grobowej rodziny Zielińskich, gdzie spoczywa także znany architekt Tadeusz Zieliński. Grób sióstr Chopina znajduje się w kwaterze 175, rząd 2, grób 6-7, po zachodniej stronie kaplicy.
Trzecia siostra Fryderyka Chopina, Izabella, również spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim. Druga córka Chopinów i młodsza siostra Fryderyka również była uzdolniona literacko i muzycznie, ale niestety nie dorównywała zdolnościom pozostałego rodzeństwa. Jednak po ich śmierci odziedziczyła całą spuściznę – listy, pamiątki i utwory – które pod koniec życia przekazała bezinteresownie społeczeństwu. Nie udało się jej jednak uratować fortepianu kompozytora, który został wyrzucony przez okno przez kozaków we wrześniu 1863 roku, podczas powstania styczniowego, po nieudanym zamachu na carskiego namiestnika Fiodora Berga. Atak na namiestnika został przeprowadzony z budynku przy ul. Nowy Świat 69, w którym mieszkała Izabella Chopin, po mężu Barcińska. Została też pochowana w rodzinnym grobie Barcińskich w kwaterze II, rząd 2, grób 9-10.
Spoza rodziny warto odwiedzić też miejsce pochówku Wojciecha Żywnego (kw. 12 / rz. 2 / gr. 19), kompozytora i pedagoga, jednego z pierwszych nauczycieli Fryderyka Chopina, Aleksandra Janickiego (kw. 14 / rz. 1 / gr. 20-21), ucznia i przyjaciela Fryderyka Chopina, Józefa Elsnera (kw. 159 / rz. 5 / gr. 1-3), kompozytora, pedagoga i dyrektora Konserwatorium Muzycznego, który był jednym z nauczycieli Fryderyka Chopina, oraz Fryderyka Skarbka (kw. 173 / rz. 6 / gr. 1-2), pisarza, historyka i działacza społecznego, przyjaciela rodziny Chopinów i ojca chrzestnego Fryderyka Chopina. I zapewne wiele wiele innych grobowców, gdzie spoczywają przyjaciele, dalsi członkowie rodziny oraz pasjonaci i odtwórcy fantastycznej muzyki Fryderyka Chopina!
Oddechy Warszawy 